شکنجه و اثرات روانی آن بر روی اسیران و راه‌های مقابله در اسارت
وقتی از اسارت سخن به میان می‌آید یکی از مهمترین واژه‌هایی که با آن در ذهن آدمی متبادر میشود «شکنجه» است، شکنجه چیست؟ و چگونه از این ابزار استفاده میکنند؟ اصولاً چرا استفاده میکنند؟ و ده‌ها سوال دیگر از این قبیل.
اسارت با زوایا و ابعاد گوناگون خود جلوه‌هایی از مقاومت را با خود عجین می‌نماید که پرداختی به هر زوایه و بعد دنیایی از موضوعات متنوع را به همراه می‌آورد. در این مقال بر آن شدم تا قسمتی از مجموعه و اثر خود به نام «روانشناس اسارت» را تحت عنوان شکنجه که یکی از فصل‌های این کتاب است را به اختصار بیاورم تا ان‌شاء‌ا... برای خوانندگان عزیز مفید فایده گردد.
شکنجه یعنی وارد نمودن رنج و عذاب و آزار و اذیت به قصد تحت کنترل در آوردن فرد مورد شکنجه با استفاده از حربه‌ها و روش‌های مختلف است که گاهی به طور مستقیم و گاهی به طور غیرمستقیم و نیز روانی و فیزیولوژیکی ظهور می‌کند. بی‌شک شکنجه از آغاز خلقت آدمی به طرق مختلف وجود داشته است امّا شکل، شیوه، تنوع و ابعاد آن متفاوت بوده است.
پادشاهان و قدرت‌ها برای مهار کردن مخالفان خود از این حربه استفاده میکنند در حالی که در اسلام امری مذموم و ممنوع شمرده شده است که در احادیث و روایات معصومین و بزرگان دین به وفور یافت میشود.
اکنون باید ببینیم شکنجه و حالات روانی آن در اسارت اسیران ایرانی در عراق چگونه بوده است؟ آیا دشمن توانست با شکنجه اسیران ایرانی، موفق شود و این که اسیران چگونه به مقابله بر می‌خاستند و عکس‌العمل عراقی‌ها چگونه بوده؟ و... .
حالات روانی شکنجه
الف- حالات روانی اسیر قبل از شکنجه
ب- حالات روانی اسیر حین شکنجه
ج- حالات روانی اسیر بعد از شکنجه
لازم است اشاره کنم به این که به طور معمول شکنجه حالات و عواقبی را به همراه می‌آورد و آدمی به طور طبیعی انواع مکانیزم‌ها را برای تقلیل فشار به کار می‌گیرد تا کلیّت بهداشت روانی و فیزیولوژیکی خود را از دست ندهد و نیز باید اشاره نمود که میزان اثر گذاری شکنجه به فاکتورهای مختلفی از جمله ساختار شخصیتی فرد، اعتماد به نفس، نگرش و انگیزه فرد شکنجه شونده و نوع و میزان شکنجه توسط شکنجه کننده.
برخی حالات روانی و بعضاً فیزیولوژیایی قبل از شکنجه عبارتنداز:
انتظار جانکاه، مرتبط است. اضطراب دلهره، دل‌شوره و ترس، سردرگمی و کلافه شدن، بی‌اشتهایی، ضربان قلب بالا، ناتوانی و اختلال در تکلم، ناتوانی و اختلال در سیستم اعصاب، سستی و ضعف و کرختی در اعضای بدن، حرکات و حالات غیرموزون و غیرطبیعی، انجماد هیجانی، پریدگی رنگ چهره و سایر حالات که به تشریح موارد آن نمی‌پردازم چرا که برای هر کدام از موارد مزبور صدها شاهد مثال وجود دارد.
همچنین برخی حالات روانی و بعضاً فیزیولوژیایی، اسیر حین شکنجه عبارتنداز:
خود فراموشی، اختلال در حافظه و عدم توجه به شدت شکنجه، ضربان و تپش بالای قلب، تغییرات در شکل و وضعیت ظاهری، خشکی دهان، تحمل استرس بالا، ناتوانی و اختلال در تکلم، سستی و کرختی اعضای بدن، ایجاد و تولید صداهای ناهنجار و غیرطبیعی، بی‌هوشی، حرکات و حالات ناموزون و غیرطبیعی، آمادگی برای مرگ، عرق سرد، انقباض اعضاء و جوارح و سایر حالات.
برخی حالات روانی و بعضاً فیزیولوژیایی اسیر بعد از شکنجه.
اسیر وقتی سختی شکنجه را پشت سر می‌گذارد علی‌رغم دردهای جسمانی و بعضاً شکستگی، کوفتگی و زخم و جراحت نوعی آرامش به فرد دست میدهد، اشتهای به خوردن و آشامیدن، بذله‌گویی و شوخ طبعی، ضربان طبیعی قلب و اثرات درد و عواقب طولانی مدت شکنجه و سایر حالات.
انواع شکنجه:
الف) شکنجه روانی و انواع آن
ب) شکنجه جسمانی و انواع آن
شدت و فشار شکنجه‌های روانی همیشه بیشتر از شکنجه‌های جسمانی است به همین دلیل ابتدا به بیان شکنجه‌های روانی می‌پردازیم. حضرت علی در دعای منور کمیل می‌فرماید: یا الهی سیدی و مولای و ربی صبرت علی عذابک فکیف اصبر علی فرانک و هبنی یا الهی صبرت علی حر نارک فکیف اصبر عن النضراک کرامنک.
فشار روانی زیاد باعث میشود فشارهای جسمانی را تحمل پذیرتر نماید، به هر حال انواع شکنجه‌های روانی عبارتند از:
1- انتظار شکنجه 2- تحقیرها(شامل: تمسخر و استهزاء، خوار و کوچک شمردن اسیران، رودررو قرار دادن دو اسیر و مجبور کردن به سیلی به روی همدیگر که گاه برادر و برادر و پدر و پسر اتفاق می‌افتاد و...) 3- شایعه پراکنی 4- ترور شخصیت با انواع شگردهای ناجوانمردانه 5- انواع محدودیت‌های شدید 6- وعده‌های طولانی شکنجه7- انواع ممنوعیت‌های غیر معقول8- امر و نهی‌های نظامی و غیرنظامی 9- مصاحبه‌های اجباری برای رادیو و تلویزیون10- شکنجه دسته‌جمعی اسیران در حضور سایرین
11- شهادت اسیران در حضور سایرین 12- تهدیدهای شدید و ناجوانمردانه 13- به بازی و تمسخر گرفتن اعتقادات مذهبی و احساسات انسانی اسیران 14- استفاده از رسانه‌های گروهی مثل رادیو، تلویزیون، ویدئو، جراید و ... (عراقی و منافقین و...) 15- نفتیش‌های مختلف 16- به صف کردن‌های شبانه و ایجاد فشار و استرس به هنگام خواب اسیران 17- نمایش دادن انواع ابزار و آلات شکنجه به منظور ایجاد وحشت 18- کوبیدن به در و دیوار با انواع آلات شکنجه و کتک به جهت ایجاد رعب و وحشت 19- ایجاد فضای روانی مخرب توسط منافقین 20- تهدید اسیران برای نوشتن مقالات و وضعیت ایران 21- بازجویی‌ها 22- سرکوبی انواع توانمندی‌های اسیران 23- ایراد تهمت‌های ناجوانمردانه به اسیران 24- تضعیف روحیه اسیران با اخبار کذب 25- کمبود غذا و آب و حمام و دستشویی 26- ممنوعیت اسیر برای مراودات انسانی 27- راه ندادن صلیب سرخ به اردوگاه اسیران 28- خبر رسانی کذب از مرگ و حوادث برای مسوولان نظام، خانواده و ... . و بسیاری از موارد دیگر که به نحوی بهداشت روانی اسیران را به مخاطره می‌افکند اما اسیران با امداد الهی به مقابله می‌پرداختند و با توکل و توسلّ و اعتماد به نفس و ایمان به خنثی کردن نقشه‌های دشمن می‌پرداختند.
انواع شکنجه‌های جسمانی:
برخی از انواع شکنجه‌های جسمانی اسیران عبارتند از:
نوشته شده توسط فرز ها در سه شنبه 88/2/8 و ساعت 7:3 عصر | نظرات دیگران()
